Στη χώρα μας η δημόσια διοίκηση και οι υπάλληλοί της είναι φυσικό να μην είναι καθόλου δημοφιλείς. Σχεδόν κάθε Έλληνας έχει να διηγηθεί αρνητικές ιστορίες από την επαφή του μαζί τους. Τους συνοδεύει επιπλέον το «στίγμα» των πελατειακών σχέσεων, που καθόριζε το μεγαλύτερο ίσως μέρος των προσλήψεων, αλλά και η σύγκριση με τους υπόλοιπους μισθωτούς, που ήδη πολύ πριν από την κρίση δοκίμαζαν την εργασιακή ανασφάλεια, τη συμπίεση των μισθών και τις συστηματικές παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας.
Όλα αυτά τους κάνουν τώρα εύκολο στόχο, από επικοινωνιακή άποψη: η εφεδρεία με το 60% του μισθού φαντάζει ήπια μπροστά στην πλήρη ανεργία που πλήττει ή απειλεί τους υπόλοιπους πολίτες, και η δραστική οριζόντια περικοπή των δημόσιων δαπανών παρουσιάζεται ως αυτονόητος μονόδρομος για το έλλειμμα και την 6η δόση. Αν οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν μας χρησιμεύουν σε τίποτα, τότε γιατί να τους κρατάμε και να τους πληρώνουμε;
Κι όμως, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Το έλλειμμα αποδοτικότητας της δημόσιας διοίκησης και προσφοράς της στην κοινωνία και την οικονομία είναι αναμφισβήτητο. Υπάρχουν σίγουρα ευθύνες γι’ αυτό, και οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν είναι στο απυρόβλητο. Αν όμως κάνουμε το λάθος να θεωρήσουμε το έλλειμμα αυτό δεδομένο και για το μέλλον, τότε έχουμε μηδενίσει τις ελπίδες μας να βγούμε κάποια στιγμή από την κρίση.
Όταν η σκόνη των μέτρων κατακαθίσει, η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας θα έχει σίγουρα σημαντικά μικρότερο διαθέσιμο εισόδημα. Για να κρατήσουμε λοιπόν στοιχειώδη κοινωνική συνοχή και να πάμε τη χώρα μπροστά, θα χρειαζόμαστε αποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως δημόσιας παιδείας και περίθαλψης, υποδομές κτηματολογίου και βιώσιμου χωροταξικού σχεδιασμού, ισχυρούς μηχανισμούς ελέγχου για το περιβάλλον και την προστασία του καταναλωτή, υπηρεσίες για ουσιαστική στήριξη της πραγματικής οικονομίας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, θεσμούς που να διασφαλίζουν πλήρη διαφάνεια, δικαιοσύνη που να μη σέρνεται με ρυθμούς χελώνας, αποτελεσματική είσπραξη και του τελευταίου ευρώ δημόσιων εσόδων. Ο ριζικός αυτός αναπροσανατολισμός είναι από τα μεγάλα στοιχήματα των επόμενων χρόνων για τη χώρα. Μας προετοιμάζει για κάτι τέτοιο η εφεδρεία;
Οι παρατηρήσεις αυτές δεν αναιρούν φυσικά την ανάγκη για εκ θεμελίων αναδιοργάνωση και εξορθολογισμό. Ο πρόσφατος επίσημος απολογισμός για την κυβερνητική διετία του ΠΑΣΟΚ αναφέρει ότι οι δαπάνες μισθοδοσίας μειώθηκαν ήδη κατά 15% και θα μειωθούν κι άλλο, με το πάγωμα των προσλήψεων. Το ενιαίο μισθολόγιο θα πρέπει να επανορθώσει αδικίες και να κλείσει την ψαλίδα υψηλών και χαμηλών μισθών, όχι όμως να αποτελέσει ένα δεύτερο κύμα οριζόντιων περικοπών, όπως σχεδιάζεται. Εκτεταμένες μετατάξεις, θα χρειαστεί «να σπάσουν αυγά». Εξονυχιστικοί έλεγχοι στα Πόθεν Έσχες θα οδηγήσουν πιθανότατα εκτός υπηρεσίας χιλιάδες περιπτώσεις διαφθοράς όλων των βαθμίδων. Θέσεις που δημιουργήθηκαν για καταφανώς πελατειακούς λόγους, λογικό είναι να καταργηθούν.
Αν όλα αυτά δεν επαρκούν, η έσχατη λύση δεν είναι να δώσουμε σε 30.000 ανθρώπους το 60% του μισθού τους για να… μην εργάζονται, αλλά να σχεδιάσουμε κίνητρα για εθελοντική μείωση των ωρών δουλειάς επί 2-3 χρόνια, με αντίστοιχη μείωση αποδοχών. Το παλιό σύνθημα «λιγότερη δουλειά, δουλειά για όλους», αξίζει ίσως να βρεθεί ξανά στην επικαιρότητα.
Πρόκειται για την ίδια διαφορά φιλοσοφίας που οριοθετεί τις επιταγές για θεραπείες-σοκ και οδυνηρή ύφεση, από την πράσινη αντίληψη που διεκδικεί να επενδύσουμε στη διέξοδο από την κρίση. Είναι η ίδια διαφορά που χωρίζει τη βραχυπρόθεσμη και κοντόφθαλμη οικονομική «ορθοδοξία» από την οικολογική οπτική της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας.
Για να γυρίσουμε όμως ξανά στους μύθους, το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας δεν ήταν τόσο το ύψος των δημόσιων δαπανών (που ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν ιστορικά και παραμένει λίγο χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο), αλλά η περιορισμένη αποδοτικότητά τους: πελατειακή δημόσια διοίκηση, μαζική εξαγωγή θέσεων εργασίας με τους αλόγιστους εξοπλισμούς, έλλειμμα κοινωνικού κράτους, δημόσια έσοδα κατά πολύ χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο λόγω φοροδιαφυγής και διαφθοράς.
Αν λοιπόν η διοίκηση απαλλαγεί από τις σημερινές της παθογένειες και αναπροσανατολιστεί σε κατευθύνσεις ανταποδοτικές για την κοινωνία και την οικονομία, τότε θα μπορεί να αξιοποιήσει και όλο σχεδόν το σημερινό της δυναμικό. Αν πάλι τις διατηρήσει, θα αδυνατεί να κάνει στοιχειωδώς τη δουλειά της όσο και να μειωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Και φυσικά θα κοστίζει πάντα πολύ περισσότερο από όσα θα προσφέρει.
(Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος είναι μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου