ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ: ΖΗΤΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Όχι στην κρατική υπεξαίρεση, ναι στις αντιπροτάσεις

Για πολλοστή φορά από το 1990, επιχειρούνται αλλαγές στο ασφαλιστικό. Με επίκληση δημογραφικών παραγόντων αλλά και των οικονομικών προβλημάτων στα Ταμεία, προωθούνται χαμηλότερες συντάξεις, υψηλότερα όρια ηλικίας αλλά και «συμψηφισμοί» αποθεματικών στο πλαίσιο της ενοποίησης συγγενών ταμείων.


Λογιστικά ισχύει ότι οι σημερινοί πόροι δε μπορούν να στηρίξουν μακροπρόθεσμα το σημερινό επίπεδο παροχών. Δίπλα μας όμως η Ιταλία, χώρα με παρόμοιο δημογραφικό αλλά και χαμηλότερα ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών, εξασφαλίζει σύνταξη στα 61 για όλους ακόμη και μετά την πρόσφατη ασφαλιστική της μεταρρύθμιση. Η διαφορά με την Ελλάδα είναι ότι εδώ από τα ασφαλιστικά ταμεία λείπουν:

• Οι εισφορές 4 δεκαετιών (1950-1990), που δεσμεύονταν ως υποχρεωτικές καταθέσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος και τελικά εξανεμίστηκαν από τα αρνητικά επιτόκια και τον πληθωρισμό. Με τα κεφάλαια εκείνα, αντί για την κοινωνική ασφάλιση χρηματοδοτήθηκαν όλες οι μορφές της οικολογικής κρίσης, από ρυπογόνες βιομηχανίες μέχρι τα «μεγάλα έργα» της εποχής που επέβαλαν την κυριαρχία του αυτοκινήτου, την ερήμωση της ορεινής χώρας προς όφελος των λίγων μεγάλων πεδιάδων και την καθιέρωση του λιγνίτη ως «εθνικού καυσίμου».

• Οι εισφορές που χάνονται από τις πανευρωπαϊκές μας πρωτιές στην ανεργία των νέων και την αδυναμία εργασίας των γυναικών λόγω «οικογενειακών υποχρεώσεων», που δημιουργούνται από το έλλειμμα κοινωνικού κράτους. Το ίδιο έλλειμμα κοινωνικού κράτους, μαζί με τις κοινωνικές προκαταλήψεις, αποθαρρύνει και τις γεννήσεις εκτός γάμου που εδώ φθάνουν μόλις το 4,30% έναντι 31,40% στην Ε.Ε. των 15.

• Οι εισφορές από την εργασία των μεταναστών, που οι κρατικές πολιτικές κράτησαν και κρατούν στην παρανομία.

• Τα ποσά που χάθηκαν από πλήθος άλλων κρατικών πολιτικών, που ενθαρρύνουν την εισφοροδιαφυγή ή την κακοδιαχείριση των αποθεματικών.

Τίποτα από όλα αυτά δε μπορεί να θεωρηθεί «τετελεσμένο» και να παραγραφεί, ώστε να συζητάμε τρόπους επιμερισμού των επιπτώσεων στο κοινωνικό σύνολο. Κανένα ηθικό δικαίωμα δεν έχει να αρνείται να επιστρέψει τα κεφάλαια που υπεξαίρεσε από την κοινωνική ασφάλιση ένα κράτος που οργανώνει Ολυμπιάδες αστρονομικού κόστους και που διατηρεί τα υψηλότερα ποσοστά εξοπλιστικών δαπανών σε όλη την Ευρώπη (περιλαμβανομένης και της Τουρκίας). Οι αλλαγές, λοιπόν, στο ασφαλιστικό ξεκινούν από τη χρηματοδότηση:

• Με αντιστάθμιση των κεφαλαίων που αφαιρέθηκαν από την κοινωνική ασφάλιση: Προτείνουμε απευθείας ανάληψη από το κράτος, ως Εθνική Σύνταξη, ενός μέρους των συντάξεων που σήμερα πληρώνουν τα Ταμεία. Το ύψος της θα συνδέεται με το όριο της φτώχειας, στα πλαίσια ενός συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για όλους.

• Με αντικατάσταση της εργοδοτικής εισφοράς με ένα τέλος κοινωνικής ασφάλισης σε όλες τις επιχειρήσεις, υπολογισμένο με βάση τον κύκλο εργασιών τους, ώστε να μην επιβραβεύεται η ανασφάλιστη εργασία, η εισφοροδιαφυγή και η περικοπή θέσεων εργασίας.

• Με μέτρα ορθολογικότερης διαχείρισης και μεγαλύτερης διαφάνειας. Ταμεία που ενοποιούνται, να διατηρούν την αυτοτέλεια των αποθεματικών και των παροχών τους ως ξεχωριστοί κλάδοι στον αντίστοιχο νέο φορέα.

• Με διαύλους νόμιμης μετανάστευσης και άδειες παραμονής που θα εκδίδονται στη χώρα προέλευσης των μεταναστών.

• Με πολιτικές στήριξης ομάδων όπως οι μακροχρόνια άνεργοι και τα άτομα με αναπηρίες, ώστε να έχουν και άλλες επιλογές πέρα από την προσφυγή στη συνταξιοδότηση.

• Με αλλαγές στη φορολογική πολιτική, ώστε οι επιπτώσεις από τον καπνό, το αλκοόλ ή τα τροχαία να μην επιβαρύνουν τα ταμεία και τα αντίστοιχα ποσά να μένουν στην κοινωνική ασφάλιση.

• Με αξιοποίηση της εμπειρίας άλλων χωρών, όπου αντλήθηκαν πόροι για την κοινωνική ασφάλιση από τη φορολόγηση δραστηριοτήτων που επιβαρύνουν το περιβάλλον.

Απαραίτητα είναι, όμως, και μια σειρά νέα ασφαλιστικά δικαιώματα, για τις ανάγκες που δε μπορούν να χωρέσουν στο σημερινό πλαίσιο:

• Αλλαγές στις ρυθμίσεις για τη διαδοχική ασφάλιση, με τις ασφαλιστικές εισφορές να μεταφέρονται όλες στο τελευταίο Ταμείο και τη σύνταξη να υπολογίζεται με βάση το σύνολό τους.

• Προσωρινή σύνταξη, για τον ένα μόνο από τους δύο γονείς, για τα πρώτα χρόνια μετά τη γέννηση κάθε παιδιού.

• Μερική συνταξιοδότηση, με καταβολή της μισής σύνταξης σε όσους έχουν συμπληρώσει το ελάχιστο όριο συνταξιοδότησης και θέλουν να διατηρήσουν μερική απασχόληση. Αντίστοιχο δικαίωμα θα έχει και ο ένας από τους γονείς κάθε παιδιού για τα χρόνια αμέσως μετά την προσωρινή σύνταξη.

• Σύνταξη με βάση τα υπάρχοντα ένσημα, ως συμπλήρωμα της Εθνικής Σύνταξης, σε όσους φθάνουν σε ηλικία για πλήρη συνταξιοδότηση χωρίς να συμπληρώνουν το ελάχιστο όριο ασφαλιστικών εισφορών.

• Η διαχείριση των ταμείων να γίνεται από ανεξάρτητη αρχή, που θα ασκεί εποπτικό έλεγχο στα ταμεία, στα πρότυπα της επιτροπής κεφαλαιαγοράς, με ετήσια ενημέρωση των ασφαλισμένων για τη διαχείριση και την πορεία των αποθεματικών.

Με το παραπάνω πλαίσιο, οι Οικολόγοι Πράσινοι είμαστε παρόντες στις κινητοποιήσεις, απέναντι σε μια κυβέρνηση που ανατρέπει όλες τις νωπές προεκλογικές της δεσμεύσεις και αντιμετωπίζει ως δαπάνες προς εξοικονόμηση ακόμη και τις νομοθετημένες υποχρεώσεις του κράτους προς τα ασφαλιστικά ταμεία.

Παράλληλα, όμως, επισημαίνουμε ότι η απλή υπεράσπιση των κεκτημένων δεν είναι πια αρκετή. Θεωρούμε, λοιπόν, απαραίτητο έναν ευρύ κοινωνικό διάλογο, ώστε να διαμορφωθεί η αντιπρόταση της κοινωνίας για μια σειρά θέματα-κλειδιά, όπως η χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης και τα νέα ασφαλιστικά δικαιώματα. Στο πλαίσιο αυτό καταθέτουμε τις προτάσεις μας και είμαστε διατεθειμένοι να συναντηθούμε με όσες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις υιοθετούν μια παρόμοια οπτική.

ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ