ΕΡΕΥΝΕΣ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Απάντηση του Επιτρόπου Περιβάλλοντος στο Μ. Τρεμόπουλο

Έρευνες για την καταλληλότητα χωροθετήσεων αιολικών πάρκων στην Ελλάδα προαναγγέλλει η Κομισιόν, απαντώντας σε ερωτήσεις του ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων, Μιχάλη Τρεμόπουλου για συγκεκριμένα μεγάλα έργα σε ευαίσθητες περιοχές σε Σκύρο και Κρήτη. Θα παρακολουθεί επίσης την αναδιατύπωση της ελληνικής νομοθεσίας προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με την απόφαση C-293/07 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

O Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Potocnik επισημαίνει πως στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας υπογραμμίζεται η σημασία της καταλληλότητας της θέσης (με «αναλύσεις ευαισθησίας» για κάθε περιοχή), του σχεδιασμού και της λειτουργίας των αιολικών πάρκων. Στόχος είναι η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων που θα έχουν στη βιοποικιλότητα, αλλά και η επίτευξη των στόχων προστασίας του δικτύου Natura 2000.


Ο Επίτροπος καλεί τις ελληνικές αρμόδιες αρχές να εξασφαλίσουν ότι οι αντίστοιχες αιτήσεις και άδειες των έργων συμμορφούνται πλήρως με τις σχετικές διατάξεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ. Με βάση τα στοιχεία που κατέθεσε ο Μ. Τρεμόπουλος, η Επιτροπή δηλώνει ότι «θα διερευνήσει, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, τα έργα στην Κρήτη και τη Σκύρο, καθώς και τις προοπτικές μιας στρατηγικής προσέγγισης όσον αφορά την επιλογή της θέσης των αιολικών πάρκων στην Ελλάδα, γενικότερα».

Με τις ερωτήσεις του ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων είχε καταθέσει στην Κομισιόν στοιχεία για τα αιολικά πάρκα στις περιοχές «Σκύρος Όρος Κόχυλα» (GR2420006) και σε ΖΕΠ της Κρήτης, όπου απειλούνται σημαντικά απειλούμενα είδη αρπακτικών. Παράλληλα είχε επισημάνει ότι στην Ελλάδα το Χωροταξικό Πλαίσιο του κ Σουφλιά για τις Α.Π.Ε., επιτρέπει χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε ευαίσθητες περιοχές, εξαιρώντας μόνο τους οικοτόπους προτεραιότητας. Σημειώνει την ελλιπέστατη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και υπογραμμίζει πως παρά την καταρχήν θετική αύξηση του εθνικού στόχου για τις ΑΠΕ, η Ελλάδα δε διαθέτει ουσιαστική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και χωροταξικό σχεδιασμό για τα αιολικά πάρκα. Αποτέλεσμα είναι να εκδίδονται άδειες εγκατάστασης γιγαντιαίων έργων ακόμη και σε εξαιρετικά ευαίσθητες περιοχές.

«Χρειαζόμαστε μια αποτελεσματική ισορροπία ανάμεσα στην προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας και στις άλλες όψεις της προστασίας του περιβάλλοντος», δήλωσε ο Μιχάλης Τρεμόπουλος. «Στην Ελλάδα μεγάλο μέρος των επενδυτών προέρχονται δυστυχώς από κλάδους που δε φημίζονται για το σεβασμό τους στο περιβάλλον, κάτι που ενισχύει την προτίμησή μας για το μοντέλο της Δανίας και της Γερμανίας όπου κεντρική θέση στα αιολικά έχει ο κοινωνικός τομέας της οικονομίας, σε στενή σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες. Οι φαραωνικές διαστάσεις πολλών επενδυτικών σχεδίων και η έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού επιτείνουν ακόμη περισσότερο τις επιπτώσεις της ανεπαρκούς ευασθησίας, και η αιολική ενέργεια κινδυνεύει να δυσφημιστεί. Από την άλλη τα οικοσυστήματα απειλούνται και από την κλιματική αλλαγή, οπότε η ενίσχυση της ανανεώσιμης ενέργειας αποτελεί απαραίτητο μέρος της λύσης για τη διάσωση και προστασία τους. Στα διλήμματα αυτά η ευρωπαϊκή νομοθεσία δίνει ήδη απαντήσεις λύσεις που μπορούν να διασφαλίσουν τέτοιες λεπτές ισορροπίες σε σημαντικό βαθμό. Η παρέμβαση λοιπόν της Κομισιόν, ως αποτέλεσμα των ερωτήσεών μας, αποτελεί εξέλιξη που δε θα προστατεύσει μόνο σημαντικές περιοχές, αλλά θα πιέσει και την ελληνική νομοθεσία σε θετικότερες κατευθύνσεις»

(ακολουθούν τα κείμενα των δύο ερωτήσεων του Μ.Τρεμόπουλου και της απάντησης της Κομισιόν)

Θέμα: Έλλειψη Στρατηγικού Σχεδιασμού της ανάπτυξης των αιολικών πάρκων στην Ελλάδα - το παράδειγμα των Όρνιων της Κρήτης

Η Ευρ. Επιτροπή έχει δεχτεί την ανάγκη «στρατηγικού σχεδιασμού» καθώς και εκπόνησης «αναλύσεων ευαισθησίας» ανά περιοχή πριν την χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε περιοχές Natura 2000 [1]. Στην Ελλάδα, όμως, [2] επιτρέπεται χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε όλο το δίκτυο Natura 2000 (πλην των οικοτόπων προτεραιότητας) και στα μεταναστευτικά περάσματα των πουλιών. Η ρύθμιση στηρίχτηκε σε ελλιπέστατη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, χωρίς πρωτογενή πληροφορία, ανάλυση ευαισθησίας ή δέουσα αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων. Παρά την καταρχήν θετική αύξηση του εθνικού στόχου από 18% σε 20% για το μερίδιο ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας το 2020, η Ελλάδα δεν διαθέτει ουσιαστική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ούτε ουσιαστικό χωροταξικό σχεδιασμό για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων που να διασφαλίζει πλήρη περιβαλλοντική προστασία. Έτσι, παρά τα σοβαρά στοιχεία για κινδύνους περιβαλλοντικών βλαβών [3], οι αρχές εκδίδουν συχνότατα άδειες εγκατάστασης αιολικών πάρκων σε ευαίσθητες περιοχές Natura 2000. Παράδειγμα αποτελούν δύο αιολικά πάρκα, ισχύος 14,45 MW και 7,2 MW, σε Ζ.Ε.Π. της Κρήτης [4] με αποικίες του προστατευόμενου [5] Όρνιου (Gyps fulvus). Στην Ελλάδα, μόνο στην Κρήτη διατηρούνται ακόμα τέτοιες υγιείς αποικίες (περίπου 150 ζευγάρια), ενώ υπάρχουν προβλέψεις θανάτωσης έως και 3 ατόμων κάθε έτος [6], με σοβαρότατες επιπτώσεις στην κατάσταση διατήρησης των τοπικών πληθυσμών του είδους.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Είναι η χωροθέτηση των συγκεκριμένων αιολικών πάρκων της Κρήτης συμβατή με τις Οδηγίες για τους Οικότοπους και τα Άγρια Πουλιά και τις πρόσφατες κατευθύνσεις για την ανάπτυξη των αιολικών πάρκων στις περιοχές Natura 2000;

2. Σκοπεύει να ζητήσει τον στρατηγικό σχεδιασμό της χωροθέτησης των αιολικών πάρκων από τις Ελληνικές αρχές, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των Οδηγιών για τους Οικότοπους και τα Άγρια Πουλιά;

3. Σκοπεύει να ζητήσει ειδικά μέτρα προστασίας στις ευαίσθητες στα αιολικά πάρκα Ζώνες Ειδικής Προστασίας της Κρήτης, ενόψει και της απόφασης του ΔΕΚ C-293/07;

[1] Στο «EU Guidance on wind energy development in accordance with the EU nature legislation», εδάφιο 4.
[2] Σύμφωνα με το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ
[3] http://files.ornithologiki.gr/docs/politiki/aiolika/prosdiorismos%20kai%20xartografisi.pdf
[4] GR4310009 «Κρούσωνας-Βρωμόνερο Ίδης» και GR4310013 «Αστερούσια Όρη (Κόφινας)»
[5] βάσει της Οδηγίας 2009/147
[6] Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία από το 2007 έχει καταγράψει τη θανάτωση συνολικά 8 Όρνιων, λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια των ανεμογεννητριών. Με βάση το πιο διαδεδομένο μοντέλο επικινδυνότητας πρόσκρουσης, ΒAND model, προκύπτει ότι ο αριθμός των πουλιών που θα θανατώνονται είναι 3 ανά έτος. Βίντεοσκοπημένο περιστατικό πρόσκρουσης στις 27/10/2009: http://www.youtube.com/watch?v=9srPoOU6_Z4


Θέμα: Έλλειψη Στρατηγικού Σχεδιασμού της ανάπτυξης των αιολικών πάρκων στην Ελλάδα - το παράδειγμα της Σκύρου

Η Ευρ. Επιτροπή έχει δεχτεί την ανάγκη «στρατηγικού σχεδιασμού» καθώς και εκπόνησης «αναλύσεων ευαισθησίας» ανά περιοχή πριν την χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε περιοχές Natura 2000 [1]. Στην Ελλάδα, όμως, [2] επιτρέπεται χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε όλο το δίκτυο Natura 2000 (πλην των οικοτόπων προτεραιότητας) και στα μεταναστευτικά περάσματα των πουλιών. Η ρύθμιση στηρίχτηκε σε ελλιπέστατη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, χωρίς πρωτογενή πληροφορία, ανάλυση ευαισθησίας ή δέουσα αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων. Παρά την καταρχήν θετική αύξηση του εθνικού στόχου από 18% σε 20% για το μερίδιο ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας το 2020, η Ελλάδα δεν διαθέτει ουσιαστική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ούτε ουσιαστικό χωροταξικό σχεδιασμό για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων που να διασφαλίζει πλήρη περιβαλλοντική προστασία. Έτσι, παρά τα σοβαρά στοιχεία για κινδύνους περιβαλλοντικών βλαβών [3], οι αρχές εκδίδουν συχνότατα άδειες εγκατάστασης αιολικών πάρκων σε ευαίσθητες περιοχές Natura 2000. Παράδειγμα αποτελεί η περιοχή «Σκύρος Όρος Κόχυλα» (GR2420006), που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη στην Ελλάδα αποικία προστατευόμενου [4] Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae),[5] Εκτιμάται ότι το έργο θα αλλοιώσει σημαντικά τα οικολογικά χαρακτηριστικά της ΖΕΠ, καταστρέφοντας το ενδιαίτημα τροφοληψίας του είδους.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Είναι η συγκεκριμένη χωροθέτηση συμβατή με τις Οδηγίες για τους Οικότοπους και τα Άγρια Πουλιά και τις πρόσφατες κατευθύνσεις για την ανάπτυξη των αιολικών πάρκων στις περιοχές Natura 2000;

2. Σκοπεύει να ζητήσει τον στρατηγικό σχεδιασμό της χωροθέτησης των αιολικών πάρκων από τις Ελληνικές αρχές, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των Οδηγιών για τους Οικότοπους και τα Άγρια Πουλιά;

3. Σκοπεύει να ζητήσει ειδικά μέτρα προστασίας στις ευαίσθητες στα αιολικά πάρκα Ζώνες Ειδικής Προστασίας, ώστε να αποφευχθεί η υποβάθμισή τους στην Ελλάδα, δεδομένης και της καταδικαστικής απόφασης του ΔΕΚ (υπόθεση C-293/07);

[1] Στο «EU Guidance on wind energy development in accordance with the EU nature legislation», εδάφιο 4.
[2] Σύμφωνα με το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ
[3] http://files.ornithologiki.gr/docs/politiki/aiolika/prosdiorismos%20kai%20xartografisi.pdf
[4] βάσει της Οδηγίας 2009/147
[5] Με περισσότερα από 550 ζευγάρια. Η χώρα φιλοξενεί πάνω από το 85% του παγκόσμιου αναπαραγόμενου πληθυσμού του είδους.

EL E-001705/2011 E-001880/2011 E-001881/2011
Απάντηση του κ. Potočnik εξ ονόματος της Επιτροπής

Το κατευθυντήριο έγγραφο της Επιτροπής για την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας και τη σχετική με την φύση νομοθεσία υπογραμμίζει τη σημασία της καταλληλότητας της θέσης, του σχεδιασμού και της λειτουργίας των αιολικών πάρκων, με στόχο την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους στη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένων των προσκρούσεων αρπακτικών πτηνών, και τη διασφάλιση της συμβατότητας με τους σχετικούς με τη διατήρηση στόχους του δικτύου περιοχών Natura 2000.

Προς τον σκοπό αυτό τονίζει τη σημασία της εφαρμογής μιας στρατηγικής προσέγγισης όσον αφορά τον προγραμματισμό. Η Επιτροπή δεν διαθέτει στοιχεία για τα συγκριμένα έργα αιολικής ενέργειας στα οποία αναφέρονται τα Αξιότιμα Μέλη του Κοινοβουλίου• εναπόκειται στις ελληνικές αρμόδιες αρχές να εξασφαλίσουν ότι οι αντίστοιχες αιτήσεις και άδειες των έργων συμμορφούνται πλήρως με τις σχετικές διατάξεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, ιδιαίτερα δε με το άρθρο 6 της οδηγίας περί οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ , συνεκτιμώντας δεόντως τις ανωτέρω κατευθυντήριες γραμμές.

Η Επιτροπή γνωρίζει ότι η Ελλάδα προέβη σε στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση του οικείου ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, σύμφωνα με την οδηγία 2001/42/ΕΚ σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων . Βάσει των στοιχείων που κατέθεσαν τα Αξιότιμα Μέλη του Κοινοβουλίου, η Επιτροπή θα διερευνήσει, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, τα των συγκεκριμένων έργων στην Κρήτη και τη Σκύρο, καθώς και τις προοπτικές μιας στρατηγικής προσέγγισης όσον αφορά την επιλογή της θέσης των αιολικών πάρκων στην Ελλάδα, γενικότερα.

Η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις προσπάθειες συμμόρφωσης των ελληνικών αρχών με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου περί ανεπαρκούς προστασίας των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί βάσει της περί πτηνών οδηγίας 2007/147/ΕΚ (υπόθεση C-293/07). Σύμφωνα με τις πληροφορίες που της περιήλθαν, η υπό κατάρτιση νομική πράξη θα περιέχει, μεταξύ των άλλων, ειδικές και αυστηρές διατάξεις για τη θέση και τη λειτουργία των έργων αιολικής ενέργειας στα ΖΕΠ, συνεκτιμώντας τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής. Θα εναπόκειται στις ελληνικές αρχές να εξασφαλίσουν την κατάλληλη εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων.