ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ: ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ, ΟΧΙ ΜΕΤΕΩΡΑ ΒΗΜΑΤΑ

Σύστημα «πληρώνω όσο πετάω» για αλλαγή νοοτροπίας

Το ζητούμενο σήμερα είναι μια συγκροτημένη πολιτική για τα σκουπίδια και όχι αποσπασματικά μέτρα. Προς θετική κατεύθυνση είναι η προτεινόμενη από την Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ρύθμιση για τη χρέωση των απορριμμάτων που διαθέτουν οι Δήμοι σε ΧΥΤΑ με βάση την ποσότητα που απορρίπτουν και όχι το 6% του προϋπολογισμού τους (όπως ισχύει μέχρι σήμερα).

Κάτι τέτοιο είναι πραγματικότητα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες εδώ και πολλές δεκαετίες αλλά και αίτημα εδώ και χρόνια περιβαλλοντικών και κοινωνικών φορέων και φυσικά των Οικολόγων Πράσινων. Το βήμα αυτό θα μείνει, όμως, μετέωρο και δε θα επηρεάσει την συμπεριφορά των πολιτών, ώστε να μειωθούν τα απορρίμματα και να αυξηθεί η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η κομποστοποίησή τους, αν δεν συνοδεύεται και από ανάλογες ρυθμίσεις για τους δημότες. Eτσι, οι Οικολόγοι Πράσινοι προτείνουν τα τέλη καθαριότητας που καταβάλουν οι δημότες να υπολογίζονται με βάση την ποσότητα που πετάει κάθε δημότης και όχι με βάση τα τετραγωνικά μέτρα του χώρου του και την περιοχή όπου βρίσκεται το κτίριο.


Η εμπειρία εφαρμογής παρόμοιων συστημάτων “πληρώνω τέλη καθαριότητας με βάση τα σκουπίδια που πετάω” είναι τεράστια και όχι μόνο σε ευρωπαϊκές χώρες. Είναι γεγονός ότι ένα τέτοιο σύστημα πληρωμής για τα σκουπίδια, που ισχύει και για Δήμους και για πολίτες, που επιβαρύνει οικονομικά τις περιβαλλοντικά ανεύθυνες συμπεριφορές (μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων) και επιβραβεύει με χαμηλά τέλη όσους μειώνουν τα σκουπίδια τους, βοηθάει καθοριστικά στο να γίνουν όλοι οι δημότες μέρος της λύσης.

Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε ότι ελάχιστοι δήμοι καταβάλλουν σήμερα έστω και το στοιχειώδες κόστος για τη διάθεση των απορριμμάτων σε κάποιον οργανωμένο χώρο. Πολλοί Δήμοι συνεχίζουν να απορρίπτουν ανεξέλεγκτα τα απορρίμματα στο περιβάλλον (ΧΑΔΑ) και είναι πολύ πιθανόν σύντομα να υποχρεωθεί η χώρα να πληρώνει πρόστιμα ύψους 34.000 Ευρώ ανά ημέρα και χώρο ανεξέλεγκτης απόρριψης απορριμμάτων.

Οι δήμοι δεν έχουν καν συζητήσει για το κόστος που έπρεπε να έχουν αναλάβει με βάση την ευρωπαϊκή Οδηγία 31/99 για την συστηματική παρακολούθηση των επιπτώσεων κάθε ΧΥΤΑ όχι μόνο κατά την λειτουργία του αλλά και για 30-70 τουλάχιστον χρόνια από τη στιγμή που θα σταματήσει η ταφή απορριμμάτων. Οι Δήμοι θα έπρεπε να έχουν προβλέψει, επίσης, με βάση την Οδηγία 31/99. την σταδιακή συγκέντρωση πόρων για την μετέπειτα φροντίδα και περιβαλλοντική αποκατάσταση των χώρων από τη λειτουργία των ΧΥΤΑ όταν αυτοί ολοκληρώσουν τη λειτουργία τους και κλείσουν.

Οι πολιτικές πρωτοβουλίες για τα στερεά απόβλητα που αναλαμβάνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, οι περιφέρειες, οι Δήμοι και οι κοινότητες δεν μπορεί πλέον να είναι αποσπασματικές αλλά στη βάση ενός συνολικότερου και καλά επεξεργασμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων που συνεχίζουν να υπάρχουν. Είναι αναγκαίο να υπάρξει – μέσα από δομημένη διαβούλευση – ένα νέο “εθνικό σχέδιο αποφυγής, μείωσης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης των απορριμμάτων με στόχο τα μηδενικά απόβλητα μέχρι το 2020”. Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να έχει σαφή χρονοδιαγράμματα και βελτιωμένους ενδιάμεσους ποσοτικούς στόχους, υποχρεώσεις για ΟΤΑ, παραγωγούς αποβλήτων και πολίτες καθώς και νέα εργαλεία εφαρμογής ώστε να φτάσουμε το 2020 στα μηδενικά απόβλητα.

Πρέπει να υποχρεωθούν οι Δήμοι να πετύχουν τη μείωση και ανακύκλωση των απορριμμάτων τους με βάση υπάρχουσες αλλά και νέες νομοθετικές ρυθμίσεις. Αυτό σημαίνει ότι κάθε δήμος πρέπει να πετύχει συγκεκριμένους ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους μείωσης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης των απορριμμάτων του. Θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα η υπάρχουσα νομοθεσία η οποία υποχρεώνει τους δήμους (άρθρο 8 του νόμου 2939) να έχουν εδώ και χρόνια αλλά και να υλοποιούν σχέδιο εναλλακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων, όχι μόνο των αποβλήτων συσκευασίας (χαρτιά, πλαστικά, μέταλλα, γυαλί κα) αλλά και άλλων κατηγοριών αποβλήτων όπως τα ηλεκτρικά/ηλεκτρονικά απόβλητα, μπαταρίες/συσσωρευτές, παλιά ελαστικά, παλιά αυτοκίνητα κα .

Η χώρα κινδυνεύει και με άλλα μεγάλα πρόστιμα αφού δεν έχει καν δρομολογήσει σχέδια για τη μείωση των οργανικών υλικών από τα απορρίμματα (που σήμερα καταλήγουν στο περιβάλλον ανεξέλεγκτα ή σε ΧΥΤΑ) κατά 25% αν και η Ελλάδα είχε ζητήσει παράταση για να πετύχει αυτό τον στόχο μέχρι το 2010. Η χρηματοδότηση παρόμοιων προγραμμάτων από ευρωπαϊκούς, εθνικούς, τοπικούς και ιδιωτικούς πόρους θα συνέβαλε όχι μόνο στην μείωση των απορριμμάτων αλλά και στη δημιουργία τοπικά μερικών χιλιάδων νέων, πράσινων θέσεων εργασίας.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι προτείνουν να συνδέεται η χρηματοδότηση των δήμων από κεντρικούς πόρους με το κατά πόσο πετυχαίνουν αυτούς τους στόχους. Αν τους πετυχαίνουν να προβλέπεται έξτρα χρηματοδότηση, αν δεν τον πετυχαίνουν να μειώνεται αναλογικά η χρηματοδότησή τους από κεντρικούς πόρους.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι ζητάνε δομημένη και δημόσια διαβούλευση και όχι αποσπασματικές κινήσεις στα συνολικά θέματα που αφορούν στα απορρίμματα. Οι Οικολόγοι Πράσινοι δηλώνουν αντίθετοι με την δεματοποίηση ανεπεξέργαστων απορριμμάτων, όπως αυτή είχε σχεδιαστεί από τον προηγούμενο περιφερειάρχη Πελοποννήσου αλλά και σε άλλες περιοχές. Επίσης, δηλώνουν αντίθετοι στην καύση απορριμμάτων.

Η Εκτελεστική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων